Zowel geneesmiddelen als voeding onder de loep

We beseffen steeds meer dat mannen en vrouwen verschillen in de wijze waarop ze reageren op geneesmiddelen. Er zijn natuurlijk allerlei man-vrouw verschillen in lichaamsgewicht, lengte, oppervlakte, totaal lichaamswater, extracellulair en intracellulair water en in farmacokinetiek (PK) en farmacodynamiek (PD). PK-verschillen zoals een kleiner verdelingsvolume, een grotere vrije fractie van het geneesmiddel en een lagere klaring leiden ertoe dat vrouwen vaker 'overgedoseerd' worden. PD-verschillen zoals een andere receptorhoeveelheid, receptorbinding en een ander signaaltransductie-systeem maken dat vrouwen gevoeliger zijn voor geneesmiddelen. Dat vrouwen met meer geneesmiddelinteracties te maken krijgen is met name toe te schrijven aan de bevinding dat vrouwen meer geneesmiddelen slikken dan mannen.

Dezelfde ADME-processen (absorptie, distributie, metabolisme en excretie) die bij geneesmiddelen een rol spelen zijn ook van belang voor voedingscomponenten. Bioactieve stoffen in de voeding zullen door deze ADME-verschillen anders uitwerken in mannen en vrouwen. Rekening houden met de fysiologische en de PK- en PD-verschillen tussen mannen en vrouwen zou de effecten van voeding en geneesmiddelen kunnen optimaliseren.

Ten slotte zouden ook de aanwijzingen dat er sekseverschillen zijn in de gevoeligheid voor industriële chemicaliën meer aandacht verdienen.

Over de spreker
Prof. dr. Aalt Bast is hoogleraar toxicologie en dean bij de Campus Venlo/Maastricht University.

Hij studeerde scheikunde in Amsterdam en promoveerde in Rotterdam (medische faculteit) en Utrecht (faculteit farmacie). In 1988 werd hij hoogleraar moleculaire farmacologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, gevolgd door een leerstoel in humane toxicologie in Maastricht aan de faculteit Gezondheid, Geneeskunde en Levenswetenschappen. Zijn onderzoek richt zich op het raakvlak tussen voeding en farma.