september 2015

De Nederlandse Vereniging van Klinisch Geriaters (NVKG) waarschuwt via de Nationale Zorggids dat ouderen veel te veel medicijnen krijgen.
Deze zijn uitgetest als monotherapie op jonge, gezonde mannelijke proefpersonen. Het effect bij ouderen, vooral tachtigplussers, is echter vaak anders: er zijn vaak meerdere gezondheidsproblemen en er is meestal polyfarmacie. De vaak veel vroeger voorgeschreven farmaca kunnen hierdoor meer nadelen dan voordelen hebben: bijvoorbeeld antihypertensiva kunnen op hogere leeftijd de bloeddruk sterker verlagen dan gewenst, waardoor er krachtsverlies optreedt en het risico op vallen verhoogt.

Trefwoorden

Een recente studie toonde aan dat digested wheat gluten (verteerde tarwegluten of metabolieten) de binding van leptine op zijn receptor verhindert, dit aan fysiologisch relevante concentraties. Het gevolg hiervan is dat leptine de hersenen niet meer kan informeren over de beschikbare vetreserves, wat via leptineresistentie aan de basis zou kunnen liggen van obesitas en geassocieerde ziekten zoals dyslipidemie, hart- en vaatziekten, diabetes enzovoort.

Trefwoorden

Een wel zeer grote populatiestudie op meer dan 16 miljoen vrouwen in de VS, ouder dan 40, toonde nog maar eens aan dat mammografiescreening vooral leidt tot overdiagnose en meer behandelingen, maar hoegenaamd niet het aantal vergevorderde kankers beperkt of de mortaliteit ten gevolge van borstkanker verlaagt. Tien procent uitbreiding van de screening leidde wel tot 16 % meer diagnoses van borstkanker, maar de mortaliteit bleef ongewijzigd (RR 1,01).

Omega-3-vetzuren hebben vele fysiologische gezondheidsbeschermende effecten. Deze studie voegt er nog een aan toe: bescherming tegen diabetes. De resultaten van een aantal studies wezen al in die richting, maar nu is het vermoedelijke mechanisme blootgelegd.

Een defectieve insulinesecretie is het fundamentele probleem bij zowel diabetes type 1 en 2. Recente studies toonden aan dat er een verband is tussen de in het lichaam beschikbare omega-3-vetzuren en een betere insulinesecretie van de bètacellen van de pancreas.

Enkele studies tonen aan dat fytotherapie met diverse kruiden significant beter helpt dan placebo, en vaak zelfs even goed scoort als farmaca. Tijm (Thymus vulgaris) en dille (Enethum graveolens) presteerden even goed als de pijnstillers waarmee ze vergeleken werden. Kaneel blijkt niet alleen pijn en misselijkheid te reduceren (zij het iets minder dan ibuprofen), maar ook de menstruele bloeding significant in te perken. En vooral: geen van deze kruiden heeft de nefaste nevenwerkingen van de farmaca. Ze zijn dus veel veiliger voor regelmatig gebruik.

Trefwoorden

PPI’s of protonpomp-inhibitoren zijn een van de grote kaskrakers van de farmaceutische industrie. Ze worden te pas en te onpas massaal voorgeschreven over de ganse wereld. Nochtans is de werkzaamheid minstens betwistbaar – vele indicaties hebben een andere oorzaak dan teveel maagzuur – en zijn de ongewenste effecten legio: slechte vertering en pancreaswerking door de te lage zuurtegraad in de maag, deficiënties (vitamine B12, mineralen, proteïnen), osteoporose, verhoogd fractuurrisico, darm- en zelfs luchtweginfecties (doordat inkomende kiemen niet geneutraliseerd worden én darmbacteriën vrij spel hebben om naar boven te migreren).

Deze studie onderzocht het verband tussen vitamine D-status op jonge leeftijd en de neurocognitieve ontwikkeling.

Het chemopreventief potentieel van bioflavonoïden en vooral polyfenolen is bekend. Zo bijvoorbeeld resveratrol. Maar deze effecten zijn niet altijd lineair of ‘hoe meer, hoe beter’. Vaak volgt de effectiviteit een U-vormige curve, en dan ligt het optimum van werkzaamheid in de top van de U.

Trefwoorden

De regelmatige consumptie van ongezoet veenbessensap (en allicht nog eerder veenbessen) bleek in een dubbelblinde, placebogecontroleerde studie een aantal cardiometabole risicofactoren significant te verlagen op twee maanden tijd.

Inflammatie en obesitas worden beschouwd als risicofactoren voor borstkanker bij postmenopauzale vrouwen. In een muizenstudie werd dit bevestigd, maar ook dat omega-3-vetzuren de progressie van borsttumoren inhiberen.

Trefwoorden

Luisteren naar muziek vóór, tijdens of na een operatie werkt geruststellend en patiënten hebben minder vaak pijnstillers nodig. Dat blijkt uit een grootschalig Brits onderzoek verricht aan de Queen Mary Universiteit in Londen dat is gepubliceerd in The Lancet.
 

Trefwoorden

Vrouwen die één tot tweemaal per week met mate bier drinken hebben een 30 procent lager risico op een hartaanval, vergeleken met zware drinkers en vrouwen die nooit bier drinken. Dat blijkt een langlopende Zweedse studie onder 1500 vrouwen die gedurende meer dan 30 jaar in de tijd zijn gevolgd. Doel van het onderzoek was het zoeken naar mogelijke verbanden tussen de consumptie van verschillende alcoholhoudende dranken en vele gezondheidsaspecten zoals hart- en vaatziekten, diabetes, kanker of de kans om vroegtijdig te overlijden.

Roomse Kamille, ook bekend als Chamaemelum nobile of Anthemis nobilis, is een aromatische plant met anti-inflammatoire, antimicrobiële en antiseptische eigenschappen. Bij verscheidene aandoeningen o.a. bij de behandeling van malaria of maagzweren in Afrika en het Midden-Oosten, werd Roomse Kamille al van oudsher gebruikt. Andere toepassingen van de plant betreffen preventie van gangreen en ondersteuning bij wondgenezing. Vanwege toenemende antibioticaresistentie gaan sommige microbiologen op zoek naar plantenstoffen die bacteriegroei in toom kunnen houden.

Uit een grootschalig opgezette vergelijkende studie is gebleken dat het eten van vis kan beschermen tegen depressies. Vis is rijk aan meerdere waardevolle voedingsstoffen, zoals meervoudig onverzadigde omega-3-vetzuren, hoogwaardige eiwitten, diverse vitaminen en mineralen. Bovendien beschermt vis tegen chronische ziekten in het algemeen, zoals hart- en vaatziekten en kanker. Daarom is het aan te bevelen om meer vis eten, aldus Fang Li, van de afdeling Epidemiologie en Health Statistics, Medical College van Qingdao University (China). Eerdere epidemiologische onderzoeken gaven inconsistente resultaten, maar nadere recente studies geven nu toch overtuigend bewijs.

Trefwoorden

Zowel vitamine C als vitamine E hebben het vermogen om de endotheelfunctie te herstellen. Het endotheel is de 'binnenbekleding' van de bloedvaten, een flinterdun weefsel dat vele fysiologische functies regelt. Merkwaardig genoeg is de combinatie van vitamine C en E niet effectief.

Volgens een studie van de Johns Hopkins University heeft 60 % van astmapatiënten baat bij sulforafaan, terwijl bij 20 % een averechts effect op de longfunctie te noteren valt. Sulforafaan is de voornaamste bioactieve stof afkomstig van broccoli 'Eigenlijk is het voorspelbaar dat sulforafaan een spectrum van individuele responsen uitlokt', schrijven de auteurs. Al kunnen ze er in dit geval niet onmiddellijk een biologische verklaring voor geven.

Trefwoorden

Wetenschappers van de universiteit van Washington hebben silymarine, extract van mariadistel, bestudeerd op celniveau. Ze vonden dat het extract in twee fasen werkt. In de eerste fase lokt het extract een acute stressrespons uit. Onderdrukking van ontsteking kenmerkt de tweede fase, die veel langer aanhoudt dan de eerste fase.

Trefwoorden

Een nieuwe studie stelt dat (alfa)liponzuur de symptomen van polyneuropathie bij type 2-patiënten kan verbeteren. Alle patiënten namen in de eerste fase drie maal 200 mg liponzuur per dag, wat na vier weken voor een sterke daling van de symptomen zorgde.

Mensen met een ongezond voedingspatroon hebben een minder sterk ontwikkelde hippocampus. Dat zagen Australische onderzoekers bij 250 bevraagde zestigers nadat ze bij hen hersenscans hadden genomen. De hippocampus is het deel van de hersenen dat cruciaal is om nieuwe dingen aan te leren en om herinneringen op te slaan. De hippocampus bepaalt ook mee de mentale gezondheid.

Welke impact hebben bedrijven die overheen de landsgrenzen handelen op de volksgezondheid? Dat vragen Frances Elaine Baum en Julia Margaret Anaf zich af, twee Australische professoren die het fenomeen 'health inequity' onderzoeken. Het vrijemarktdenken en het globale kapitalisme hebben het ontstaan aangemoedigd van multinationals, of transnationale corporaties zoals Baum en Anaf ze noemen. Hoog tijd dat de wetenschap de impact van corporaties op de agenda zetten, vinden ze.

Trefwoorden

In het kader van alzheimeronderzoek zijn de mogelijke voordelen van cacao-extracten, al dan niet in de vorm van een heerlijk stuk donkere chocolade, recent onderzocht. Cacao extracten bevatten o.a. polyfenolen, flavonoïden en flavanolen. Tijdens de bereiding van chocolade uit cacao worden complexe antioxidanten op basis van catechinen gevormd die aan chocolade zijn unieke smaak geven. Het lijkt er sterk op dat deze micronutriënten beschermen tegen verlies van cognitieve functies en helpen bij het behouden van een gezond brein bij het ouder worden.

Trefwoorden

Deens onderzoek suggereert dat een verband bestaat tussen antibioticagebruik en diabetes. Diabetes wordt 50 % vaker genoteerd bij mensen die tijdens de opvolgperiode meer dan vijf voorschriften voor antibiotica kregen. Een duidelijk verband tussen aantal dosissen antibiotica en diabetes was merkbaar.

Trefwoorden

Magnesium verbetert de metabole status bij zwangere vrouwen met zwangerschapsdiabetes. Dat vonden Iraanse gynaecologen die hun studieresultaten mochten publiceren in de American Journal of Clinical Nutrition. Magnesium (250 mg, als magnesiumoxide, zes weken) verbeterde significant bloedglucose, insuline en insulineresistentie (volgens drie maten), en verlaagde het serumniveau van triglyceriden, C-reactief proteïne (hsCRP) en malondialdehyde. Pasgeborenen hadden bovendien een lager risico op hyperbilirubinemie en op hospitalisatie.

Peuters lijken sneller nieuwe taken aan te leren wanneer je hen aan het lachen brengt. Lachen is een positieve emotie en verhoogt het dopamineniveau in de hersenen, een neurotransmitter betrokken in het leergedrag. Een andere verklaring is dat het lachen gewoon een teken is dat een peuter snel van begrip is. Lachen betekent immers dat de peuter de situatie snapt en dat hij daarom sneller kan inspelen op de situatie.

Trefwoorden

Het nemen van een vitamine C-supplement sorteert hetzelfde effect op endotheline als beweging. Dat beweert Caitlin Dow, onderzoekster aan de universiteit van Colorado, die de bevindingen van haar onderzoeksteam voorstelde op het '14th International Conference on Endothelin'. Met dit onderzoek wordt de hoop gewekt het gebrek aan beweging te kunnen opvangen waarmee onder andere 50 % van volwassenen met overgewicht kampen.

De VS is een welvarende natie, maar toch schuurt bijna 20 % van alle huishoudens met kinderen tegen de armoedegrens aan. Dat wil zeggen: deze huishoudens hebben niet de middelen om gezond te leven of om voor gezonde maaltijden te zorgen. En dat eist zijn tol: kinderen uit deze gezinnen zijn tot 50 % vaker zwaarlijvig dan andere kinderen.

Rhodiola rosea werkt minder goed dan het antidepressivum sertraline, maar heeft wel beduidend minder bijwerkingen. Dat melden wetenschappers van de universiteit van Pennsylvania, die de twee remedies met elkaar vergeleken bij patiënten met milde depressie. Ze stellen zelfs dat rhodiola een gunstigere risico-baten-profiel heeft dan sertraline.

Sommige wetenschappers nemen een verdacht groot aantal wetenschappelijke publicaties voor hun rekening. Frits Holleman van het AMC (Amsterdam) analyseerde met drie andere wetenschappers het auteurschap van 3782 publicaties die rond diabetesgeneesmiddelen handelden. Een selecte groep van 0,08 % heeft zich auteur opgegeven in 32 % van alle publicaties.

Trefwoorden

Volgens een studie verschenen in Nutrition and diabetes verbetert extra vierge olijfolie het glucosemetabolisme en verlaagt ze het LDL-cholesterol- en ox-LDL-cholesterolniveau. Romeinse onderzoekers van de Sapienza universiteit hadden de effecten van een mediterrane maaltijd met olijfolie vergeleken met een maaltijd met maïsolie en een maaltijd zonder olijfolie.

Glutathion sublinguaal toegediend (3x 150 mg/d) werkt beter dan glutathion (zelfde dosering) of N-acetylcysteïne (200 mg/d) via capsules ingenomen. Franse onderzoekers testten de drie regimes uit bij vrijwilligers met metabool syndroom. De sublinguale vorm zorgde voor de grootste toename van glutathion in de cel en van vitamine E in het plasma.

Hommels met een darmparasiet hebben een voorkeur voor bloemen die nectar produceren met een medicinaal effect. Uit nauwgezette observaties blijkt dat hommels langer blijven hangen rond bloemen met nectar die een hoog gehalte heeft aan iridoïden. Iridoïden zijn monoterpenen die de plant meestal produceert als afweerstof.

Trefwoorden