Al jaren valt me op dat veel van mijn nieuwe vrouwelijke cliënten geboren zijn tussen 1965 en 1975, precies die leeftijdsgroep die in de overgang zit. De klachten die zich aandienen in deze leeftijdsgroep variëren van onregelmatige menstruaties, vasomotorische klachten, vaginale atrofie, haaruitval tot slaapproblemen en stemmingsklachten. Overgangsklachten worden soms bestempeld en/of verward met burn-out en/of depressie. Er is vaak sprake van negatieve beeldvorming naar zichzelf, onder andere gevoed door de maatschappelijke beeldvorming en documentaires als Uitgebloeid?

Er wordt vaak verlangd naar de periode voor de overgang. De huisarts overweegt soms hormoontherapie. Natuurlijke ondersteuning is meestal niet aan de orde. Volgens het Nederlandse Huisartsen Genootschap (NHG) zijn plantaardige middelen niet effectief en kunnen die ernstige bijwerkingen geven.² Is hormoonsubstitutietherapie dan echt de enige oplossing?

Uit gerandomiseerd klinisch onderzoek blijkt echter wel degelijk dat plantaardige middelen zoals zilverkaars - Cimicifuga ramosa - bij een dosering van 6,5 -13 mg dagelijks (gestandaardiseerd op 6% triterpeenglycosiden)³ effectief kan zijn in het verminderen van overgangsklachten gemeten met de Kupperman Menopausal Index (PMI).^4,5,6 Zilverkaars bevat geen oestrogenen; de vermindering van de klachten vindt vermoedelijk plaats door beïnvloeding van het opiaatsysteem en de beïnvloeding van de neurotransmissie. Soja-isoflavonen, die voorkomen in bijvoorbeeld rode klaver blijken een minimaal effect te hebben op het verminderen van overgangsklachten.⁷ Supplementen die meer dan 30 mg genisteïne bevatten zijn effectiever in het verminderen van symptomen als nachtzweten en opvliegers.⁸

Is er echter nog meer wat we kunnen doen? Onze hormonen worden immers ook beïnvloed door stress en onze darmen. Het hormoon cortisol wordt gemaakt uit progesteron waardoor bij overmatige stress het progesteron nog meer daalt. Het zorgen voor voldoende ontspanning en zingeving kan daarom overgangsklachten verminderen. Maar ook onze darmen beïnvloeden onze hormonen; darmbacteriën kunnen ervoor zorgen dat oestrogeenmetabolieten niet goed worden afgevoerd door het belemmeren van ontgiftingsprocessen zoals het glucuronideringsproces. Ook de insulinehuishouding is verbonden met onze hormonen; hoge insulineniveaus geven meer risico op het ontwikkelen van Polycysteus Ovarium Syndroom of een overmaat aan androgenen. Leefstijl en voeding beïnvloeden dus onze hormonen en kunnen de overgang een stuk draaglijker maken. Het verlicht niet alleen overgangsklachten, maar verbetert ook onze gezondheid. Terwijl hormoonsubstitutietherapie alleen de symptomen bestrijdt en in sommige gevallen meer risico’s geeft op cardiovasculaire aandoeningen en/of het het mammacarcinoom.

Ook beeldvorming en zingeving hebben effect op hoe de overgang wordt ervaren. De overgang kondigt het einde van het bloeden aan, maar het kan het begin zijn van een nieuwe bloeiende periode. Hiervoor is het belangrijk dat het maatschappelijke taboe doorbroken wordt. In veel andere culturen, zoals bijvoorbeeld de Quechua/ Inca cultuur, wordt de overgang gezien als de periode waarin de wijze vrouw wordt geboren. Er vangt een periode aan waarin innerlijke en opgebouwde wijsheid verspreid mag worden. In deze periode weet je beter wat bij je past, en welke krachten je in je hebt en wat je te bieden hebt in het leven. Ook al ben je niet meer letterlijk vruchtbaar op deze leeftijd, er kan nog van alles geboren worden. Er is nog steeds een bron aan creativiteit en kracht aanwezig, die manifestatie van allerlei projecten mogelijk maakt. Meestal zijn er op deze leeftijd ook meer middelen voorhanden om dromen te laten uitkomen. De wijsheid en middelen die op dat moment voorhanden zijn, kunnen ook ingezet worden om de leefstijl en voeding te verbeteren. De overgang biedt kansen om puur jezelf te zijn, en niet alleen voor jezelf, maar ook voor anderen. Leefstijl, voeding, bewustzijn en zingeving kunnen hierbij ondersteunend werken.